Khởi Nghiệp Kiểu Jeff Bezos: Bài Học Dành Cho CEO Thời Đại Số

“Bạn có thể chọn cuộc sống dễ dàng và thoải mái, hoặc chọn cuộc sống phục vụ và phiêu lưu. Khi bạn 90 tuổi, điều gì trong hai điều đó sẽ khiến bạn tự hào hơn?” — Jeff Bezos

1. Khởi nghiệp là một lựa chọn sống, không phải công việc

Jeff Bezos không chỉ tạo ra Amazon. Ông chọn một lối sống khác: một cuộc đời phục vụ và phiêu lưu. Với ông, sự thoải mái không phải là điều khiến ta tự hào khi 90 tuổi. Điều khiến ta tự hào là mình đã dám chọn con đường đầy thử thách để tạo nên điều có ý nghĩa.

Với các CEO, nhà sáng lập, hay người kinh doanh online hôm nay: đó là câu hỏi bạn phải tự trả lời. Bạn đang chọn dễ dàng, hay chọn có giá trị?

2. Không ai hoàn hảo, nhưng ai cũng có thể tốt hơn

Bezos tin rằng: “Dù chúng ta giỏi đến đâu, ta vẫn luôn có thể làm tốt hơn nữa.”

Khách hàng luôn có sự không hài lòng thiêng liêng. Họ luôn mong muốn điều tốt hơn. Và nếu bạn chịu khó lắng nghe, bạn sẽ học được vô số điều. Đó là lý do tại sao Amazon theo dõi rất sát các phản hồi, đặc biệt là những lời phàn nàn bằng chữ in hoa.

Nhưng điều quan trọng không phải là xin lỗi khách hàng. Mà là tìm ra gốc rễ hệ thống: điều gì đã thực sự gây ra lỗi này? Chỉ khi đó, bạn mới có thể sửa một lần cho tất cả.

3. Làm việc không phải lúc nào cũng vui, và điều đó ổn

Bezos nói rằng nếu bạn yêu được 50% công việc mình làm, đó đã là điều tuyệt vời. Bất cứ công việc nào cũng có phần bạn không thích. Ngay cả thẩm phán toà tối cao hay giáo sư đại học cũng có những việc buộc phải làm.

Đừng mong công việc lý tưởng. Hãy tập trung giảm thiểu phần bạn không thích, và tối đa hóa phần tạo giá trị. Đó là cách CEO sống lâu với sự nghiệp.

Xem thêm: Kỹ năng quản trị cảm xúc và động lực

4. Áp lực là thứ bạn được chọn

Nhiều người nghĩ CEO là nghề căng thẳng nhất. Bezos không nghĩ vậy. Ông cho rằng stress đến từ cảm giác mất kiểm soát. Và một CEO giỏi là người biết tổ chức công việc, thời gian, không gian để chủ động xử lý – chứ không bị cuốn theo.

“Tại sao bạn căng thẳng? Bạn là CEO mà. Hãy giao việc và giao luôn căng thẳng.”

5. Tư duy sở hữu: không ai rửa xe thuê

Bezos kể một câu chuyện vui: người thuê nhà đóng đinh cây thông Noel vào sàn gỗ. Vì sao? Vì họ không sở hữu ngôi nhà đó.

Tư duy làm chủ rất quan trọng. Khi bạn là người chủ, bạn chăm sóc mô hình kinh doanh như chăm chính cuộc sống của mình. Bạn nghĩ dài hạn, bạn đầu tư bền vững, và bạn không hành động phá hoại.

Đó là lý do tại Amazon, phần lớn lương thưởng gắn với cổ phiếu. Vì người có tư duy sở hữu sẽ nghĩ cho tương lai.

Xem thêm: Mô hình kinh doanh bền vững và dài hạn

6. Giữ được tinh thần “Ngày đầu tiên”

Bezos gọi đó là “tư duy Ngày Một”. Khi bạn khởi nghiệp, mọi người đều linh hoạt, sáng tạo, bám sát khách hàng. Nhưng khi công ty lớn lên, hệ thống trở nên quan liêu. Các quyết định nhỏ cũng bị xử lý như thể là quyết định sống còn.

Ông khuyến khích đội ngũ phân loại các quyết định: quyết định hai chiều có thể làm nhanh, thử sai. Điều này cực kỳ quan trọng với những người kinh doanh online – khi thị trường thay đổi từng tuần.

7. Đổi mới không phải là sao chép khéo léo

“Chúng tôi không thích những sản phẩm na ná người khác.”

Amazon luôn ưu tiên những đổi mới thật sự. Họ không sao chép đối thủ. Họ lấy cảm hứng, nhưng luôn đặt câu hỏi: điều này có giúp khách hàng tốt hơn không?

Đó cũng là tư duy của những doanh nghiệp chọn cách tiếp cận chiến lược khác biệt. Thay vì đấu đá trong đại dương đỏ – nơi ai cũng bán, ai cũng giảm giá – một số doanh nghiệp đã chọn tạo ra thị trường mới, bằng cách phục vụ nhu cầu chưa được đáp ứng.

Đây chính là tinh thần của Chiến lược Đại dương Xanh – một tư duy chiến lược mà nhiều CEO hiện đại theo đuổi.

Xem video chia sẻ về Chiến lược Đại dương Xanh từ Đàm Thế Ngọc:

Đàm Thế Ngọc được đào tạo bài bản về Chiến lược đại dương xanh tại INSEAD, nơi sáng tạo ra chiến lược này.

8. Thời gian là tài nguyên công bằng nhất

“Tất cả chúng ta đều có cùng một lượng thời gian.”

Một trong những điều Bezos ghét nhất là bị sắp lịch quá kín. Khi mọi phút đều bị chiếm, không còn không gian để nghĩ, để sáng tạo. Đối với ông, thời gian rảnh để suy ngẫm không phải lười biếng – mà là điều kiện cần để tạo ra giá trị lớn.

Với CEO, người sáng lập, người kinh doanh online: hãy giữ cho mình một khoảng trống trong ngày. Đừng để bản thân thành robot chạy task.

9. Đừng tự đánh giá mình qua cổ phiếu, lượt like hay đơn hàng hôm nay

“Nếu cổ phiếu tăng 10%, bạn không thông minh hơn 10%. Nếu nó giảm, bạn cũng không ngu đi 10%.”

Bezos luôn nhấn mạnh: điều quan trọng là nền tảng kinh doanh, không phải biến động ngắn hạn. CEO cần nhìn dài hạn, như người chủ ngôi nhà, chứ không phải khách thuê.

Trong kinh doanh online, việc này còn cấp thiết hơn. Lượt đơn hôm nay chỉ là kết quả tạm thời. Nhưng chiến lược bạn xây, trải nghiệm khách hàng bạn tạo – mới là thứ duy trì được doanh nghiệp.

10. Đam mê là cần, nhưng không đủ. Lựa chọn mới là thứ quyết định bạn là ai

“Chính những lựa chọn mới định hình cuộc đời bạn, không phải tài năng.”

Bezos luôn giỏi học. Nhưng ông không tự hào về việc giỏi. Ông tự hào vì mình đã chọn sử dụng tài năng để làm điều khó, làm điều mới, làm điều không chắc chắn.

Nếu bạn là người đang bắt đầu khởi nghiệp, hay đang thấy chững lại trong hành trình kinh doanh: đừng đổ lỗi cho hoàn cảnh. Hãy xem lại các lựa chọn mình đang đưa ra.

Bạn chọn thoải mái, hay chọn phiêu lưu? Bạn chọn an toàn, hay chọn xây dựng điều gì đó lớn hơn mình?

Xem thêm: Video Jeff Bezos khuyên các nhà khởi nghiệp:

Kết: Khi 90 tuổi, bạn muốn nhìn lại điều gì?

Jeff Bezos không đưa ra công thức thành công. Nhưng ông đưa ra câu hỏi sống còn cho mỗi người lãnh đạo:

“Khi bạn 90 tuổi, điều gì sẽ khiến bạn tự hào hơn?”

Khởi nghiệp, làm chủ, lãnh đạo – không chỉ là công việc. Đó là cách sống. Một cuộc sống phục vụ, dấn thân và tạo nên giá trị thực sự.

Và nếu bạn muốn tạo ra sự khác biệt thật sự, có lẽ đã đến lúc bạn cần tư duy như một người vẽ lại bản đồ – chứ không phải chỉ cố gắng bơi nhanh hơn trong một đại dương đỏ.