Không Phải Nội Dung, Đây Mới Là Thứ Khiến Lớp Học Trở Nên Đáng Nhớ!

Là người làm đào tạo, có bao giờ Thầy/Cô từng trăn trở:

Tại sao cùng là nội dung tốt, cùng là người học chăm chú, nhưng chỉ sau vài tuần, không ai nhớ gì – cũng chẳng ai làm gì khác đi?

Liệu vấn đề nằm ở nội dung chưa đủ mạnh? Hay do slide chưa đủ đẹp? Hay tại người học thiếu động lực?

Câu trả lời có thể nằm ở một điều sâu hơn – trải nghiệm học tập không chạm được vào cảm xúc và giá trị bên trong của người học.

Trong hơn 13 năm làm đào tạo, tôi nhận ra rằng:

Con người không học tốt nhất khi bị nhồi nhét thông tin, mà khi được đánh thức cảm xúc, kết nối ý nghĩa, và thấy mình đang tiến bộ.

Nếu một lớp học chỉ dừng ở “truyền đạt”, người học sẽ nhớ được trong vài ngày.
Nhưng nếu lớp học đó gắn liền với cảm xúc – sự nhập tâm – mối quan hệ tích cực – ý nghĩa cá nhân – và thành tựu rõ ràng, nó sẽ sống mãi trong người học như một hạt giống đã nảy mầm.

Đó chính là sức mạnh của mô hình PERMA – một công cụ đến từ Tâm lý học Tích cực, hiện đang được ứng dụng sâu rộng trong giáo dục, coaching và đặc biệt là đào tạo nội bộ và phát triển đội ngũ.

Đặc biệt, theo tài liệu Train the Trainer: Foundations and Delivery – ATD, mô hình PERMA được chính thức khuyến nghị như một hướng tiếp cận giúp người học trưởng thành duy trì động lực, sự gắn bó và niềm vui trong học tập.

PERMA là gì? – Một công thức cho lớp học chạm vào trái tim

Trong thế giới đào tạo, chúng ta thường nói về nội dung, phương pháp, kỹ thuật trình bày… Nhưng có một điều rất ít ai nhắc đến:

Làm sao để người học cảm thấy được kết nối – được truyền cảm hứng – và muốn hành động ngay cả khi buổi học đã kết thúc?

Giống như xây một ngôi nhà, kiến thức là gạch đá, kỹ năng là khung xương, nhưng động lực và cảm xúc mới là ngọn lửa sưởi ấm bên trong.
Và mô hình PERMA chính là bản thiết kế cho “ngôi nhà học tập hạnh phúc” đó.

PERMA – Mô hình từ Tâm lý học Tích cực

PERMA là viết tắt của 5 yếu tố nền tảng được Giáo sư Martin Seligman, cha đẻ của Positive Psychology (Tâm lý học Tích cực), phát triển để trả lời câu hỏi:

“Điều gì giúp con người sống hạnh phúc, hiệu quả và phát triển bền vững?”

Điều tuyệt vời là, những yếu tố tạo nên hạnh phúc đó cũng chính là nền móng cho trải nghiệm học tập sâu sắc và đáng nhớ.

5 chữ cái PERMA và ý nghĩa trong lớp học:

Chữ cái	Tên gọi	Ý nghĩa trong đào tạo
P	Positive Emotion – Cảm xúc tích cực	Mở lòng người học bằng sự vui vẻ, nhẹ nhàng, ghi nhận
E	Engagement – Sự nhập tâm	Khi người học bị cuốn vào hoạt động đến mức quên thời gian
R	Relationships – Mối quan hệ tích cực	Xây kết nối giữa học viên với nhau và với trainer
M	Meaning – Ý nghĩa cá nhân	Học viên cảm thấy điều đang học có giá trị với chính họ
A	Accomplishment – Thành tựu	Cảm giác “Tôi đã làm được” – và được công nhận

Xem thêm: 7 Tips phát triển đội ngũ Giảng viên nội bộ

Tại sao PERMA quan trọng trong đào tạo?

Hãy thử tưởng tượng Thầy/Cô đang đứng trước một lớp học đào tạo nội bộ.
Slide đã sẵn sàng. Nội dung được biên soạn công phu. Học viên chăm chú.
Nhưng sau buổi học, khi quay lại phòng ban, mọi thứ dường như vẫn y như cũ.

Có gì đó đã thiếu…
Không phải kiến thức.
Mà là cảm xúc – động lực – và kết nối giữa học và làm.

Người lớn không học như trẻ em

Trẻ con học để thi, để điểm cao, để được khen.
Người lớn học vì họ muốn giải quyết vấn đề thật – hoặc vì điều đó có ý nghĩa với họ.

Nếu lớp học chỉ nói về “cái gì” và “làm sao”, nhưng không chạm đến “tại sao”, thì người học sẽ nghe – nhưng không thay đổi.

PERMA giải quyết điều đó

PERMA không phải là một “mẹo” để làm lớp học vui hơn.
Đó là cấu trúc nền tảng để giúp người học:

• Mở lòng học tập (Positive Emotion)
• Tập trung và tham gia sâu (Engagement)
• Kết nối với người khác và với chính mình (Relationships, Meaning)
• Thấy được kết quả mình tạo ra (Accomplishment)

P – Positive Emotion | Cảm xúc tích cực – Cánh cửa đầu tiên của lớp học

Người lớn không học tốt khi căng thẳng, nghi ngờ hay phòng thủ.
Muốn học sâu, họ cần được “mở lòng” trước – bằng cảm xúc tích cực.

❝ Tâm mở thì trí mới mở. ❞
Cảm xúc tích cực là chất dẫn – làm mềm tâm trí, làm ấm không khí lớp học.

Hoạt động: Kể “Lần bạn bán hàng khiến bản thân tự hào nhất”
→ Nhắc lại niềm tin vào bản thân trước khi học cái mới

• Ice-breaker ngắn và vui
• Nhạc nhẹ đầu giờ
• Ghi nhận nỗ lực sớm của học viên
• Kể chuyện truyền cảm hứng đầu buổi

E – Engagement | Sự nhập tâm – Khi người học quên cả thời gian

Đã bao giờ Thầy/Cô giảng dạy một buổi mà học viên quên giờ nghỉ giải lao?
Đó chính là Engagement – khi người học bị cuốn vào đến mức… chẳng để ý thời gian trôi.

❝ Người học không thay đổi vì biết thêm, mà vì nhập tâm vào hành động mới. ❞

Engagement không chỉ là “có mặt” trong lớp học – mà là toàn tâm, toàn ý, và sẵn sàng thử nghiệm.

Ví dụ: Trong chương trình Train The Trainer

Hoạt động: Học viên dùng mô hình ROPES để thiết kế một mini-workshop theo chủ đề tự chọn
→ Họ phải động não, làm thật, chỉnh sửa liên tục
→ Càng làm, càng hứng thú, càng hiểu sâu

🎯 Lợi ích:

• Tạo “flow” – trạng thái tập trung cao độ

• Gắn lý thuyết với thực hành ngay tại chỗ

• Tăng độ nhớ và năng lực áp dụng

Một vài cách tạo Engagement:

• Trò chơi nhập vai có luật, có điểm

• Thảo luận nhóm ngắn – phản biện có chủ đích

• Làm bài tập ứng dụng ngay tại lớp

• Khuyến khích “thử – sai – sửa” thay vì chỉ nghe giảng

Mời Anh, Chị xem thêm video Ngọc chia sẻ về mô hình ROPES

 

R – Relationships | Mối quan hệ tích cực – Nền móng của học tập bền vững

Con người là sinh vật xã hội. Người lớn càng học tốt hơn khi cảm thấy mình không đơn độc.

❝ Một lớp học chỉ dạy kiến thức là lớp học thông minh.
Một lớp học nuôi dưỡng kết nối là lớp học hiệu quả. ❞

Mối quan hệ tích cực không chỉ là “vui vẻ” cho có – mà là nền tảng tạo sự an toàn tâm lý, nơi học viên dám đặt câu hỏi, dám làm sai và dám mở lòng chia sẻ.

Ví dụ: Trong chương trình Train The Trainer

Hoạt động: Buddy Pair – mỗi học viên kết đôi, hỗ trợ nhau chuẩn bị nội dung, góp ý bài giảng

🎯 Lợi ích:

• Không ai thấy mình “bị bỏ lại”

• Tạo văn hóa phản hồi tích cực

• Gắn kết học viên qua quá trình hợp tác thật

Một vài cách xây dựng mối quan hệ tích cực trong lớp:

• Ghép cặp học viên theo nhóm ngành, phòng ban

• Giao nhiệm vụ hợp tác – có kết quả chung

• Khen ngợi sự hỗ trợ lẫn nhau

• Tạo cơ hội học viên chia sẻ kinh nghiệm với nhau

M – Meaning | Ý nghĩa cá nhân – Khi người học thấy “đây là điều dành cho mình”

Người lớn không học vì “thầy bảo”, mà vì họ thấy điều đó có ý nghĩa với chính mình.

❝ Khi người học tìm thấy ý nghĩa, kiến thức mới trở thành hành động. ❞

Không có gì chạm được trái tim người học mạnh mẽ bằng cảm giác:
“Điều này giúp tôi tốt hơn – trong công việc, trong cuộc sống.”

Ví dụ: Trong chương trình Đột Phá Hiệu Suất Bán Hàng

Hoạt động: Viết nhật ký “Nếu doanh số tăng gấp đôi, cuộc sống của bạn và gia đình sẽ thay đổi thế nào?”
→ Gợi mở ý nghĩa cá nhân đằng sau hành vi bán hàng

🎯 Lợi ích:

• Biến việc tăng doanh số thành mục tiêu cá nhân

• Khơi lại động lực sâu thẳm bên trong

• Làm rõ “tại sao phải thay đổi” trước khi học “thay đổi thế nào”

Cách gợi mở ý nghĩa cá nhân trong lớp học:

• Đặt câu hỏi “Điều này giúp bạn điều gì ngoài công việc?”

• Gắn nội dung học với mục tiêu lớn hơn của học viên

• Mời học viên chia sẻ câu chuyện thật liên quan đến bài học

• Kể những ví dụ truyền cảm hứng có chiều sâu, không màu mè

A – Accomplishment | Thành tựu – Cảm giác “Tôi đã làm được!”

Chúng ta thường nghĩ rằng cảm giác hạnh phúc đến từ quá trình học tập, nhưng thực ra, điều khiến người học hứng khởi nhất chính là thành quả mà họ tạo ra.

❝ Một bài học không được đo bằng độ dài slide, mà bằng khoảnh khắc người học nói: “Tôi đã làm được!” ❞

Thành tựu không nhất thiết phải lớn lao – chỉ cần nhìn thấy tiến bộ, được công nhận, và biết rõ mình đang đi đúng hướng, người học sẽ có động lực tiếp tục.

 Trong chương trình Đột Phá Hiệu Suất Bán Hàng

Hoạt động: “Thử thách 72h hành động” sau lớp học – Học viên hoàn thiện dự án đột phá hiệu suất bán hàng và nhận phản hồi từ trainer

🎯 Lợi ích:

• Có mục tiêu rõ ràng sau học

• Cảm thấy mình đang tiến bộ từng bước

• Gắn học với kết quả – không chỉ là trải nghiệm

Xem thêm: Bí quyết gia tăng hiệu suất đội nhóm bán hàng

Cách tạo cảm giác thành tựu trong lớp học:

• Thiết kế hoạt động đầu – giữa – cuối để học viên thấy sự tiến bộ

• Ghi nhận công khai từng thay đổi nhỏ

• Giao thử thách ngắn và có phần thưởng (có thể chỉ là lời khen)

• Cấp giấy chứng nhận, huy hiệu, hoặc “sổ hành trình” ghi lại quá trình

KẾT LUẬN – Hãy để lớp học là nơi người học sống một phiên bản tốt hơn của chính mình

Mô hình PERMA không chỉ là một khung lý thuyết. Đó là kim chỉ nam giúp người làm đào tạo tạo ra những lớp học chạm sâu – chạm thật – và để lại dư âm lâu dài.

• P – Positive Emotion: Bắt đầu bằng cảm xúc tích cực

• E – Engagement: Thiết kế hoạt động cuốn người học vào dòng chảy

• R – Relationships: Tạo mối quan hệ tích cực trong lớp

• M – Meaning: Gắn nội dung với giá trị cá nhân

• A – Accomplishment: Ghi nhận và thúc đẩy thành tựu

Nếu Thầy/Cô đang tìm kiếm một cách tiếp cận mới để lớp học không chỉ hiệu quả mà còn đầy cảm hứng, hãy thử ứng dụng PERMA.

Bởi vì:

Người học sẽ quên những gì ta dạy,
nhưng sẽ không bao giờ quên cảm giác mà lớp học của ta đã mang lại cho họ.

—

P/s: Tối ngày 8/7/2025 Ngọc có buổi chia sẻ về Cách thức trở thành Trainer có vị thế và thù lao cao. Mời Anh, Chị quan tâm tham gia theo hướng dẫn dưới đây nhé. Phí tượng trưng coi như hào phóng mời Ngọc 1 ly cafe.

Hẹn gặp lại Anh, Chị.